سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم

مدّرس : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی

درس شانزدهم  

«صوت شناسی (12) »

ب ) عوامل ارادی :

در بخش قبل از عواملی سخن گفتیم که گریز از آنها برای انسان ممکن نبود و هر کدام به شکل اجباری صدای انسان را تحت تاثیر قرار می داد . در واقع این عوامل از بدو تولد بناچار مسیر مشخصی را  در مقابل صدای انسان قرار می دهند . مثلاً اینکه استعداد خواندن داشته باشیم یا نه ، صدای ما بم باشد یا زیر یا متوسط و ... مسائلی است که به عوامل بیرونی مربوط می شود و اما در این بخش از عواملی سخن خواهیم گفت که با اراده خود می توانیم آنها را به کار گرفته و صدای خود را عوض نموده یا آنرا بهتر نماییم . در حقیقت این موارد ، مواردی است که با استفاده درست یا نادرست از آنها صدای ما شکل مطلوب یا نامطلوب پیدا می کند .

 این موارد عبارتند از :

1- نحوه تنفس و مکانیزم عملکرد آن

پایه یک صدای مطلوب تنفس صحیح است . زیرا علت ارتعاش تارهای صوتی و در نتیجه تولید صوت در انسان عبور هوا از مجرای تنفس می باشد . حتی میزان شدت صدا در انسان ارتباط مستقیمی با فشار هوایی که از ریه ها خارج می شود دارد . تعریف تنفس صحیح چیست ؟

تنفس صحیح ، تنفس آرام ، بدون تنش ، یکنواخت و کم اثر بر بدن است . گاه برخی از تنفس ها آنچنان برکل بدن تاثیر می گذارد که ریتم عمومی بدن را بر هم زده و ایجاد تنش و استرس می نماید و نتیجتاً اعصاب فرد را به هم می ریزد . بدن برخی از افراد در هنگام تنفس در گیر شده و عضلات برخی از قسمتهای بدن مانند گردن یا شکم منقبض می شود . در حالیکه در تنفس صحیح هیچکدام از این اتفاقات نباید بیفتد . نمونه ای از این تنفس را در هنگام خواب مشاهده می نماییم . اگر خوب دقت نمایید متوجه می شوید که فردی که خوابیده در هنگام تنفس دارای بدنی آرام است و فقط شکم او بالا و پایین می رود در واقع او در چنین حالتی در حال استفاده از نوعی تنفس به نام تنفس بطنی ( شکمی ) یا بودایی است . در حالیکه اگر به نوع تنفس فردی که مسیری را دویده و به شما رسیده دقت نمایید می بینید که شانه های او مرتباً بالا و پایین می رود و سینه اش تحت تاثیر  این نوع تنفس است . در این حالت حرکات زاید و اضافی در هنگام تنتفس به چشم می خورد که حاکی از عدم آرامش است . به این تنفس هم تنفس صدری ( سینه ای ) گفته می شود . این دو نوع شیوه تنفسی هر کدام دارای ویژگیهای خاص خود است . از جمله اینکه طول نفس های صدری کوتاهتر از بطنی است ، عضلات در تنفس صدری درگیری بیشتری دارند ، استرس بیشتری در آن وجود دارد و ....

عدم استفاده درست از مکانیزم تنفس آنچنان فشاری را روی بدن می آورد که قابل وصف نیست . فرض کنید قرار است مسیری را به مسافت 1 کیلومتر طی کنید ، اگر بجای پیاده روی آرام شما از پرش جفت پا استفاده کنید و بخواید طول مسیر را با چنین حالتی طی کنید یقینا هنوز به 200 متر نرسیده تمامی توان خود را از دست می دهید . اتفاقی که در این دو نوع تنفس می افتد هم تقریبا چنین حالتی دارد . در ادامه در این خصوص بیشتر سخن خواهیم گفت .

پایان درس شانزدهم