سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم

مدرّس : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی

درس بیستم    

«صوت شناسی (16 )   »

4. بینی ( خیشوم ) :

هنگامیکه تارهای صوتی به ارتعاش در می آیند و صدا تولید می شوند در نواحی مختلفی تحت تاثیر قرار می گیرد از جمله در فضای گلو و دهان ، بینی و سینوس ها ( گونه ها ) و جمجمه . انقش هر کدام از این قسمت ها در تشدید صدا پر رنگ تر شود صدای آدمی حالت خاصی به خود می گیرد . برای مثال اگر صدا در ناحیه گلو تشدید شود حالت شیپوری و اگر در ناحیه بینی بیشتر تشدید شود حالت تو دماغی به خود می گیرد .

در حالت عادی و طبیعی صدای انسان از گلو به سمت دهان خارج می شود و علی القاعده نباید بوی خیشومی بودن یا تو دماغی بودن بدهد ، اما برخی از افراد به دلیل عادت غلط بخشی از صدا را از فضای بینی عبور می دهند در نتیجه صدایشان کمی تو دماغی بنظر می رسد . البته ما در تلفظ حروف تنها زمانی از فضای بینی استفاده می کنیم که بخواهیم دو حرف " میم " و " نون " را اداء نماییم و بنابراین تنها در هنگام اداء این دو حرف است که صدا رنگ بینی به خود می گیرد اما در سایر موارد نباید چنین اتفاقی بیفتد . به صدای بینی " غنّه " هم می گویند . البته باید گفت گاه رنگ بینی در یک صدا به اندازه ای ملایم و مطلوب شنیده می شود و گاه بسیار پر رنگ و نا مطلوب . حالت اول که موجب زیباتر شدن طنین صدا می گردد را " صوت الاَغَنّ " و حالت بد تو دماغی صدا را " صوت الاَخَنّ " می نامند . برای از بین بردن صدای تو دماغی و عادت به استفاده از دهان در هنگام تولید صدا بهتر است در تمرینات صوتی خود با انگشتان دست بینی را مسدود کرده تا به مرور مجرای اصلی صدای خود را پیدا نمایید .

5. طرز قرار گرفتن زبان در دهان :

وضعیت زبان در دهان دایما در حال تغییر است برای مثال در تلفظ برخی حروف ، زبان یا نقش مستقیم دارد یا نقش مکمل ، مانند حروف راء - ت - ط - ظ - ص - ض و .... از طرفی هنگامیکه آب دهان خود را قورت می دهید زبان شما در قسمت عقب بالا آمده و در قسمت جلو نیز به پشت دندانها فشار می آورد . حال اگر در این حالت ( قورت دادن آب دهان ) شروع به تولید صدا در دهان کنید ، قسمت عقب گلویتان تحت فشار قرار می گیرد . در حالت عادی وقتی صحبت می کنیم و یا می خوانیم زبان ، باید در پایین ترین سطح خود قرار داشته باشد بطوریکه قسمت عقب آن بالا نیاید و هیچ تغییری را در صدای ما ایجاد نکند . در واقع یکی از عادات غلط زبان این است که در هنگام تلفظ حروف صدادار مانند آ - او - ای کمی عقب آمده و راه عبور هوا را تا اندازه ای می بندد . به همین دلیل باید سعی کنید جلوی زبان را به دندانها نزدیک نگاه داشته و از بالا آمدن عقب آن جلوگیری کنید .

همانطور که دانستید پنج عامل : تنفس ، جعبه حنجره ، دهان ، بینی و زبان نقش مستقیمی در تولید صدای مطلوب و یا نامطلوب دارند و این عوامل می توانند با اراده انسان به سمت ایجاد کیفیت بهتر در صدا حرکت کرده و یا با عدم توجه وی روی کیفیت نامطلوب آن اثر گذار باشند . در مبحث بعد در خصوص تغذیه و تاثیر آن روی صوت سخن خواهیم گفت .

پایان درس بیستم