سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم

مدرّس : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی

درس بیست و چهارم    

«صوت شناسی ( 20 )   »

پس از آشنایی با حنجره و عملکرد آن ، اکنون لازم است با مسایلی آشنا شوید که ممکن است یک حنجره را از مدار عملکرد درست خارج نماید . همانطور که در بخش های آغازین دریافتید صدا باید از سه ویژگی شدت ، زیرو بمی و طنین برخوردار باشد . اگر هر یک از این سه ویژگی طبیعی باشندبه مجموعه یک صدا ، صدای طبیعی گفته می شود و اگر هر کدام از این سه موضوع با اختلال همراه باشند . صدا غیر طبیعی محسوب می گردد . برای مثال اگر فردی نتواند شدت یا بلندی صدای خود را تغییر دهد و همواره با یک حالت از نظر شدت صحبت کند او دچار اختلال بلندی صدا است . یا فرض کنید شخصی که به مرحله بلوغ می رسد اگر زیر و بمی صدای او تغییر ننماید و در همان حالت مرحله قبل از بلوغ بماند دچار اختلال زیرو بمی است .  همچنین از نظر طنین هم صدای  فرد نباید مخلوطی از چند صدای دیگر باشد یا گرفتگی ، نفس دار بودن یا فشار و لرزش در صدای وی مشاهده شود . در صورتی که هر یک از این موارد در یک صدا ملاحظه گردد فرد دچار اختلالات کیفیت صدا می باشد . به همین دلیل لازم است به علائم هشدار دهنده در صدا که ممکن است نشانگر یکی از انواع اختلالات صدا باشد توجه نموده و آنرا جدی تلقی کرد .

مهمترین موارد این اختلالات بشرح زیر است :

1. شدت یکنواخت در صدا : این موضوع وقتی اتفاق می افتد که فرد بطور ارادی توانایی افزایش یا کاهش  بلندی یا شدت صدای خود را نداشته باشد این مسئله بیشتر می تواند ناشی از ضایعات عصبی و یا اختلالات روحی و روانی باشد .

2. تغییرات بلندی ( شدت ) :  زمانی این مسئله به عنوان یک اختلال مطرح می شود که فرد همواره به نحو مفرطی بلندتر از حد معمول و یا آهسته تر از حد طبیعی صحبت کند .

3. زیرو بمی یکنواخت : در این حالت شخص قادر به استفاده از فرکانس های مختلف در صدای خود نبوده و صحبت وی برای شنونده حالت یکنواختی و کسالت آور پیدا می کند .  این مورد نیز ممکن است ناشی از اختلالات عصبی باشد .

4. زیر و بمی نامناسب : این حالت زمانی بوجود می آید که فرد با توجه به سن و جنس خود دارای زیرو بمی غیر طبیعی باشد؛ برای مثال مردی که صدای او هنوز کودکانه و یازنی که صدای وی بم و مردانه است از مصادیق این بیماری هستند . این موارد ممکن است به اختلالات هورمونی یا پر کاری تیرویید و یا به دلیل مشکلات عاطفی و نیز در اثر عادت بوجود آید .

5. قطع زیر و بمی : این شکل بیشتر در مردان جوانی که در دوران بلوغ بسر  می برند دیده می شود و در این حالت گاه صدا بم و مردانه و گاه زیرو کودکانه می شود . اگر این حالت پس از بلوغ هم ادامه یابد . باید نسبت به معالجه آن اقدام گردد .

6. گرفتگی صدا : گرفتگی صدا ممکن است به شکل نفس آلودگی ، رگه دار بودن و خفه بودن صدا خود را نشان دهد . بیماریهایی مانند فلج تارهای صوتی ، التهاب حنجره ، ندول تارهای صوتی و ... مراتبی از گرفتگی صدا را بوجود می آورند .

7. نفس آلودگی : در این حالت مقدار زیادی از هوا از بین تارهای صوتی به هدر رفته بنحوی که هنگام صحبت کردن این خروج اضافه هوا همراه صوت ، قابل شنیدن می باشد . این مشکل ممکن است از ندول ، زخم تماس و یا فلج تارهای صوتی باشد .

8.  صحبت همراه با تقلّا و فشار : در این اختلال ، تارهای صوتی در هنگام تکلم با شدت و فشار به هم برخورد می کنند به همین دلیل شنونده صدا را بسیار خشن و همراه با فشار می شنود. منشا این اختلال هم می تواند بیماری حنجره و هم مشکلات روحی و روانی باشد .

9. لرزش صدا : چنین اختلالاتی زمانی بوجود می آید که فرد در  هنگام صحبت کردن دارای صدایی لرزان و غیر مستقر باشدکه بیشتر به دلیل آسیب در سیستم عصبی بوجود می آید .

10. خستگی صدا : این حالت زمانی دست می دهد که فرد پس از یک مکالمه طولانی دچار خستگی شدیدی شده یا فرد نتواند بدون صرف انرژی قادر به ادامه صحبت باشد . این اختلال به ویژه در اواخر روز بیشتر خود را نشان می دهد .

11. بی صدایی : در مواردی است که فرد تنها می تواند بصورت پچ پچ یا بطور مهموسه صحبت کند.  در واقع تارهای صوتی چنین فردی به ارتعاش در نیامده و در نتیجه صدایی تولید نمی شود .

12. کاهش گستره صوتی : این مشکل بیشتر در خوانندگان دیده می شود بطوریکه نت هایی که در منتهی الیه اوج یا فرود صدای آنها وجود داشته است دیگر دیده نمی شود . به تعبیر دیگر فرد خواننده دیگر قادر به خواندن این نت ها نمی باشد . 

پایان درس بیست و چهارم