سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم

مدرّس : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی

درس بیست و ششم    

«صوت شناسی (22 )   »

مراقبت از صدا ( بهداشت صوتی )

اساساً برای یک خواننده حرفه ای مانند قاری قرآن یا مداح لازم است که همواره با رعایت برخی موارد از صدای خود یا به تعبیر دیگر از حنجره خود مراقبت نماید . در این مبحث ما به مهترین مسائل در این زمینه اشاره می کنیم .

1. استفاده درست از صدا :

فریاد زدن ، بلند صحبت کردن ، زیاد صحبت کردن ، استفاده ناگهانی از نت های بسیار بالا ، با سرعت حرف زدن ، حرف زدن در حین بلند کردن اجسام سنگین ، بیش ازحد  صدا را صاف کردن ، سرفه های مفرط ، تقلید صدای دیگران به مدت زیاد ، عطسه های فراوان ، بلند خندیدن ( قهقهه ) از مهمترین موارد نحوه استفاده نا صحیح از صدا می باشد .

2- طبیعی بودن حالت بدن در هنگام استفاده از صدا :

به هنگام خواندن بدن را درست نگاه داشتن ، سر را در زاویه قائمه قرار دادن نسبت به گردن ، سفت نکردن عضلات گردن ، گلو ، صورت و شانه ها از مهمترین مواردی است که باید توسط خواننده یا قاری رعایت شود .

3- عدم استفاده از صدا در هنگام بیماریهای دستگاه تنفسی :

به هنگام ابتلاء  به بیماریهایی مانند سرما خوردگی و لارنژیت از صحبت کردن زیاد پرهیز شده و از استفاده حرفه ای از صدا جدا باید خودداری شود .

4- رعایت پرهیز در خوردن و آشامیدن :

هر چند ممکن است خوردن و اشامیدن مستقیما تاثیری روی تارهای صوتی نداشته باشد اما به دلیل مجاورت و نزدیکی مجرای بلع و تنفس ، خوردن و آشامیدن برخی چیزها می تواند تاثیر منفی روی تارهای صوتی بگذارد . اهم این اطعمه و اشربه به شرح ذیل است :

مواد تند و محرک مانند ادویه جات به ویژه فلفل ، مواد غذایی آلرژی زا مانند بادمجان ، گوجه فرنگی ، طالبی و ... مواد غذایی بسیار چرب ، بسیار شور ، بسیار شیرین ، نوشیدنیهای بسیار سرد و نیز گاز دار ، قهوه و چای غلیظ که موجب کم شدن رطوبت حنجره می شود ، غذاهای سرخ کرده و بالا خره مواد اسیدی مانند سرکه و آب غوره .

5- حفظ رطوبت کافی در حنجره :

اساساً تارهای صوتی در فضایی مرطوب بنام غشاء  مخاطی در حال کار کردن هستند . اگر این رطوبت کم شود موجب سایش و اصطکاک بیشتر تارهای صوتی شده و آنها را متورم و ملتهب می سازد . نوشیدن آب کافی در طول روز یکی از مهمترین راههای تامین این رطوبت است . این میزان چیزی در حدود 8 لیوان یا 2 لیتر در روز است . علاوه بر این استفاده از آب میوه ، مخلوط آب ، عسل و لیموترش به مقدار کم و نیز استفاده از خمیر دندانهایی که رطوبت داخل دهان را بیشتر می کنند می تواند  بسیار موثر باشد .

6- حفظ سلامت جسمی و روحی :

از آنجا که وضعیت جسمی و روحی انسان تاثیر فراوانی بر صدای وی دارد . سلامت جسمی و روحی می تواند در این زمینه بسیار مهم باشد . آرا مش در زندگی ، دور بودن از اظطراب و تنش ، تمرکز ذهنی و دوری از تشویش از یک طرف و از طرف دیگر سلامت بدن که موجب عملکرد بهتر حنجره می شود ، می تواند خواننده یا قاری را در بهترین شرایط خود قرار دهد . به همین منظور شتسوی حنجره در چند نوبت در طول روز به ویژه پس از مصرف غذا و هنگام خواب به وسیله محلولهای نمکی ( سرم شستشو ) ، مراقبت از دهان و حنجره در فصل های سرد با ایجاد پوشش مناسب ، پرهیز از بلند کردن اجسام بسیار سنگین ، پرهیز از قرار گرفتن در معرض هوای سرد و خشک ، استراحت و خواب کافی ، رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از رژیم غذایی مناسب و معتدل می تواند در حفظ این سلامت بسیار تاثیرگذار باشد .

پایان درس بیست و ششم