سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم
تهیه و تنظیم : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی
درس 96
مهارت هاي صوتي و لحني (14)
10- استفاده از ولوم (نوانس)
مي دانيم که در هنگام اجراء يک نغمه که از نت ها و فرکانس هاي متنوعي تشکيل شده است مي توان شدت صدا را ثابت و يکنواخت نگه داشت يا در طول نغمه آنرا تغيير داد. همانطور که پيشتر در مبحث ويژگيهاي صوت ياد گرفتيد شدت يا حجم صدا همان ميزان انرژي آزاد شده صوتي از منبع توليد صداست که به آن ولوم (volume) هم مي گويند. در موسيقي براي زيبا سازي يک قطعه از دو تکنيک مختلف استفاده مي کنند که به آن پيانو کردن و فورته کردن صوت گويند . پيانو (piano) به معني ضعيف کردن و فورته (forte) به معني قوي کردن صداي ساز يا آواز است و به مجموع اينکار ايجاد نوانس(nuance) گفته مي شود.
در بين قاريان مصري فراوان ديده مي شود که آنان براي زيباسازي هر چه بيشتر صدا و نغمات خود در حين اجراء ، ولوم صداي خود را کم و زياد مي نمايند . البته چنين مهارتي در بين قراء نسل اول کمتر ديده مي شود اما هر چه به سمت نسل هاي بعدي پيش مي رويم گرايش بيشتري در بين قاريان مصري در استفاده از اين مهارت ديده مي شود در اين خصوص ذکر دو نکته ضروري بنظر مي رسد: يک : استفاده از حجم مناسب در طول تلاوت، موضوعي است که همواره بايد مورد عنايت يک قاري قرار داشته باشد . اين مسئله ربطي به موضوع بحث ما که بطور هم زمان از اختلاف شدت در يک نغمه استفاده مي شود ندارد . در حقيقت ميزان برون دهي يا حجم صدا در طول يک تلاوت يک موضوع است و ايجاد تغييرات در حجم يا ولوم موضوع ديگري است استفاده از حجم مناسب حداقل انتظاري است که در کاربرد شدت يا حجم از يک خواننده يا قاري مي رود زيرا اگر بيش از حد يا کمتر از حد لازم باشد بر کل تلاوت اثر گذارست در حاليکه در مسئله نوانس ها . قاري ممکن است. تنها گاهي از اين مهارت براي جاذبه بيشتر در تلاوت يا نغمه مورد نظر خود استفاده نمايد. دو: در کم و زياد کردن ولوم صدا نبايد افراط نموده و اينکار را به شکلي انجام داد که زيبايي خود را از دست بدهد. به عبارت ديگر اختلاف بين کم ترين شدت و بيش ترين آن نبايد آنقدر زياد شود که به نوعي غمزه يا کرشمه در تلاوت مبدل و از عرف تلاوت قرآن خارج گردد. اکنون براي درک هر چه بهتر اين مهارت توجه شمار ا به چند مثال مختلف از قراء بزرگ مصري جلب مي نمائيم. مثال صوتي 197- عبدالباسط
مثال صوتي 198- مصطفي اسماعيل
مثال صوتي 199- نشادي
مثال صوتي 200- شجات انور
مثال صوتي 201- ططاوي