سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم

مدّرس  : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی

درس اول

«پدیده تلاوت قرآن کریم و اهمیت آن در اسلام»

تلاوت قرآن کریم را می توان مهمترین پدیده فرهنگی اسلام و کار آمدترین ابزار، برای نشر و گسترش معارف و آموزه های قرآنی در بین مسلمانان دانست . بی شک ریشه های چنین پدیده ای را باید در همان نخستین سالهای نزول قرآن کریم و در زمان حیات رسول گرامی اسلام (ص)جستجو نمود . زیرا سفارشات قرآن عظیم از یکسو و تاکیدات پیامبر (ص) از سوی دیگر موجب گردید تا مسلمانان روز بروز گرایش بیشتری به سمت تعلیم ، حفظ و تلاوت این کتاب الهی پیدا نموده و از این رهگذر آیات قرآن در سینه های مسلمانان جای گیرد .

پس از پیامبر اکرم (ص) اهل بیت گرامی ایشان نیز با وصایای خود ، مسلمانان را به اهتمام نسبت به قرآن کریم دعوت نمودند و این سفارشات سبب گردید تا فرهنگ قرآنی در جامعه اسلامی ریشه دوانیده و مهمترین رکن زندگانی مسلمانان گردد . در واقع آن بزرگواران بخوبی می دانستند قرآن کتاب سعادت بشر است و برای فهم و عمل به دستورات و آموزه های آن توسط مسلمانان ، ابتدا باید میان مردم و این کتاب آسمانی پیوند و انسی پایدار بوجود آید . چنین ارتباط پیوسته و پایداری هم تنها از یک طریق میسر است و آن تلاوت و حفظ قرآن کریم می باشد .

به همین دلیل است که در احادیث منقول از آن بزرگواران مواردی همچون نظر به مصحف ، استماع و یا قرائت صرف آن هم دارای ارزش و پاداش معنوی دانسته شده است . برای درک هر چه بیشتر اهمیت مسئله تلاوت یا قرائت قرآن که موضوع اصلی مباحث آینده دروس ماست به موارد زیر توجه فرمایید :

1- وَرَتِّل ِ القُرآنَ تَرتیلاً    مزمل / 4

و قرآن را با ترتیل بخوان

در مورد معنای ترتیل در این آیه احادیث فراوانی وجود دارد اما حضرت علی (ع) مکث در آیات و خواندن آنها را با صدای خوب ترتیل دانسته اند . بهر حال این آیه از همان ابتدای اسلام شیوه خواندن قرآن را مشخص نموده و معلوم است که خود قرآن هم نسبت به خواندن قرآن و نوع خواندن عنایت ویژه ای داشته است .

 2- فَاقرَؤُا ما تَیَسّرَ مِنَ القُرآن ِ ...    مزمل / 20

پس هر چه می توانید از قرآن تلاوت کنید

3- اِنّ َ الّذینَ یَتلوُنَ کِتابَ اللهِ و اَقامُوُا الصَّلوهَ ...     فاطر /  29 

همانا کسانیکه کتاب خدا را تلاوت می کنند و نماز را بپای می دارند و از آنچه روزی آنان کردیم و در نهان و آشکار انفاق می کنند امید به تجارتی بسته اند که هرگز کساد نمی شود .

4- علیکم بتَعََّلُمِ القُرآنِ وَ کَثرَﺓِ تِلاوَتِهِ  نبی اکرم (ص) / کنز العمال 2368

بر شما باد آموختن قرآن و بسیار خواندن آن .

5- عَلَیکَ بِقِراءَهِ القُرآنِ فَاِنّ قِراءَتَهُ کَفّارَﺓٌ لِلذُنُوب ِ ...... نبی اکرم / البحار   88/17/92

بر تو باد خواندن قرآن زیرا خواندن قرآن کفاره گناهان و پرده ای در برابر آتش و ایمنی از عذاب است .

6- اَشرافُ اُمَتّی حَمَلَهُ القُرانِ و اَصحابُ اللَّیلِ ِ . نبی اکرم(ص) / انحصال  21/7

برترینهای امت من حاملان قرآن و شب زنده داران هستند .

7- لِکُلِ شَیٍ حِلیَهٌ و حِلیَهُ القُرآنِ الصَوتُ الحَسَنُ . نبی اکرم (ص) / کنزالعمال 2768

برای هر چیزی زینتی وجود دارد و زینت قرآن صدای نیکوست .

8- حَسِّنُوا القُرآنَ بِاَصواتِکُم فَاِنَّ الصّوتُ الحَسَنِ یَزیدُ القُرآنَ حُسناً . نبی اکرم (ص) / البحار 2/190/92

قرآن را با صورت نيكو زينت دهيد كه صوت نيكو بر زيبايى قرآن مى افزايد

9- اِقرَوُا القُرآنَ بِالحان ِ العَرَبِ و اَصواتِها ... نبی اکرم (ص) / الوسائل 858/4

قرآن را با صدا و لحن عربها بخوانید .

10 - خَیرُکُم مَن تَعَلّمَ القُرآنَ وَ عَلّمَهُ . نبی اکرم (ص) / البحار  2/184/92

بهترین شما کسی است که قرآن را فرا بگیرد و به دیگران هم یاد بدهد .

موارد فوق تنها نمونه ای از صدها روایت و آیه در خصوص اهمیت قرآن کریم ، تلاوت ، آموزش واهتمام ورزیدن به این کتاب آسمانی است . این وصایا و رهنمودها موجب گردید تا مسلمانان نسبت به یاد گیری قرآن و حفظ و قرائت شایسته و صحیح آن به ویژه با صدای نیکو و زیبا اهتمام ویژه ای پیدا نموده و به مرور شاهد ظهور طبقه ای در جامعه اسلامی بنام حافظان و قاریان قران باشیم که وظیفه شان آموزش صحیح قرآن و تلاوت آن برای دیگران بود . امروزه نیز تلاوت قرآن بنا بر دلایلی که عرض شد دارای جایگاهی ویژه در جوامع و بلاد اسلامی است و آموزش های مربوط به آن نیز در صدر تعلیمات اسلامی قرار دارد .

پایان درس اول