سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم

مدّرس  : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی

درس پانزدهم  

«صوت شناسی ( 11 ) »

5-گوش :

برخورداری از قریحه و ذوق موسیقایی مسئله ای است که نمی توان آنرا در تمامی افراد بطور یکسان پیدا کرد . اساسا علت اینکه برخی از افراد به سمت موسیقی گرایش بیشتری پیدا می کنند و یا در خود استعداد آواز خوانی می یابند به یک موضوع باز می گردد و آن مسئله گوش است . گوش ، وسیله درک و دریافت صداها در انسان است . همه ی انسانها در دریافت اصوات و فرکانسهای مختلف ناشی از آن از قدرت درک و گیرایی مشابهی برخوردار نیستند . بلکه گوش  برخی از آن چنان گیرایی برخوردار است که آنها را قادر می سازد تمامی نت های یک قطعه موسیقی را عینا با همان فرکانس اصلی که میشنوند با حنجره خود اجرا نمایند . در حقیقت فیزیولوژی حنجره و تارهای صوتی  در تمامی افراد به یک شکل از جانب خداوند خلق شده است اما دلیل اینکه عده ای از انسانها قادر به اجرای صدای اصلی نت ها نیستند به گوش انها باز می گردد .

تجربه نشان داده است که موسیقی دانان و خوانندگان بزرگ جهان از حساسترین گوش ها برخوردار بود ه اند به نحوی که کمترین تغییرات فرکانس در اصوات را درک می کرده و نسبت به زیر و بمی آنها واکنش نشان می داده اند . به این موضوع در موسیقی " تیز گوشی " می گویند . این مسئله به اندازه ای در موسیقی اهمیت دارد که امروزه کوک کردن سازهای اصلی همچون پیانو که یک ساز آموزشی مهم به شمار می رود توسط افرادی انجام می شود که از این حیث در سطح بسیار بالایی قرار دارند . نکته ای که باید در اینجا اشاره نماییم این است که مسئله تیزگوشی نسبی بوده و ممکن است با بالا رفتن سن و یا به دلیل برخی بیماریهای مربوط به دستگاه شنوایی از میزان آن کاسته شود . برای مثال آزمایشات ثابت کرده که برخی از فرکانسهای  تا زیر سن 15 الی 16 سالگی برای گوش انسان قابل دریافت است و در حالیکه اینگونه صداها برای افراد مختلف با سنین متفاوت پخش گردیده ، تنها سنین زیر 15 یا 16 سال به آن واکنش نشان داده اند . از طرفی استفاده از گوشی یا هدفون برای استماع موسیقی یا تلاوت قرآن به مدت زیاد و به طور مکرر نیز به مرور حساسیت گوش را کاهش می دهد . به طور کلی از آنجا که هر گونه صوتی از طریق گوش به مغز می رسد و در آنجا تجزیه و تحلیل گردیده و سپس برای حنجره و تارهای صوتی فرمان اجرا صادر می گردد ، لذا هر نوع نقص و عیبی در دستگاه شنوایی می تواند این امر را مختل و روی صوت تاثیر منفی بگذارد . اساسا افرادی که از بدو تولد ، ناشنوا هستند با اینکه تارهای صوتی سالمی هم دارند به دلیل این عیب اساسی گوش ، در صحبت کردن هم مشکل پیدا می کنند . نکته ای که در پایان این مبحث باید به آن اشاره شود این است که استفاده از نت های مختلف در یک نغمه و درست ادا کردن آنها توسط صدا تنها و تنها به حساسیت یک گوش باز می گردد لذا اگر گوش خواننده ای در حین خواندن تحت تاثیر اصوات مزاحم ( آلودگی صوتی ) دیگری قرار گیرد صدای وی از نت اصلی خارج می گردد .  یا در پاره ای موارد که خواننده ای در یک نقطه قادر به اجرای نت مورد نظر نیست و آنرا ناکوک می خواند نیز به مسئله گوش او مربوط است .  البته نمی توان تمامی خطاهای لحنی و موسیقایی را فقط به گوش منتسب نمود زیرا گاه شرایطی پیش می آید که به دلیل بیماری و یا نا آماده بودن حنجره تارهای صوتی انعطاف لازم را برای فرمانهای صادره از مغز نداشته و نت ها را درست اجرا نمی کنند به هر حال از جمله مواردی که خارج از اراده انسان بوده و می تواند  روی صوت او تاثیر مثبت یا منفی بگذارد برخورداری از یک گوش حساس یا معمولی یا حتی ضعیف است که تمامی اینها از بدو تولد برای یک فرد اتفاق می افتد و می تواند تا پایان زندگی مسیر اورا تعیین نماید .

پایان درس پانزدهم