سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم

مدّرس : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی

درس هیجدهم  

«صوت شناسی (14)   »

سه ) بیرون دادن نفس ( بازدم ) :

همانطور که پیشتر گفتیم عمل بازدم در تولید صدا نقش بسیار مهمتری ایفاء می کند . گرچه در ظاهر بازدم آسانتر از دم به نظر می رسد اما زمانی که شما بازدم راتبدیل به صدا می کنید اهمیت افزونتری پیدا می کند .

بدن انسان به گونه ای طراحی شده که شکم او بتواندبراحتی به وضع اولیه خود باز گردد نکته ای که در اینجا مهم است این است که باید اجازه داد هوا بدون فشار بیرون داده شود نه به زور و با حالت درگیری عضلات . برخی از افراد در هنگام بازدم فکر می کنند باید هوا را به زور بیرون داد و در این حالت عضلات خود را منقبض و سفت می کنند . نباید نفس را به سمت بیرون پرتاب نمود . در تولید صدا عمل بازدم نقش بسیار مهمی را ایفاء می کند بنابر این عدم استفاده درست از این فرایند می تواند روی صدا تاثیر بگذارد یکی از این تاثیرات که در عمل بازدم اتفاق می افتد میزان شدن صدا است که اگر بازگشت هوا به سمت بیرون به حالت فشار و پرتاب باشد شدت صدا افزایش می دهد . به همین دلیل است که در هنگام عطسه که هوا به سمت بیرون پرتاب می شود فشار هوا ده برابر حالت معمولی است و در نتیجه شدت صوت هم بسیار بیشتر است . برخی در حالت عادی هم هوا را مانند عطسه به بیرون پرتاب می کنند . و عضلات را منقبض می کنند . برای درک بهتر موضوع دست خود را روی ناحیه شکم قرار داده و شروع به تلفظ حرف آ یا همزه مفتوح ءَ نمایید. اگر در هنگام تلفظ عضلات ناحیه شکم که در زیر دست شما قرار دارد تکان بخورد وضعیت نادرست و همراه با انقباض عضلات است . این موضوع در خواندن فرکانس های بالا بیشتر خود را نشان می دهد . گاهی انسان به غلط تصور می کند خواندن نت های بالا باید سخت و عملی شاق باشد و لذا ناخود آگاه چنین انقباضی را در شکم ایجاد می کند . تنفس شکمی در اصل طولانی تر نیست بلکه راحت تر است و چون استرس و تنش در آن نیست به نظر دارای نفس های طولانی تر می باشد .

چهار ) نفس گیری توسط بینی ( خیشوم )

یکی از موارد مهم که به ویژه برای یک خواننده یا قاری قرآن از اهمیت زیادی برخوردار است این است که به مرور عادت کند بجای نفس کشیدن از راه دهان از طریق بینی نفس بکشد. اینکار باعث می شود هوای بیرون مستقیما از طریق تارهای صوتی وارد ریه ها نشود زیرا عبور هوای مستقیم باعث از بین رفتن یا کم شدن رطوبت موجود در جعبه حنجره گردیده و نوعی خشکی در تارهای صوتی ایجاد می نماید .

در پایان این قسمت توجه شما را به یک تمرین موثر برای دست یابی به تنفس صحیح جلب می نماییم .

یک کتاب ضخیم یا حوله برداشته آنرا نزدیک دیوار روی زمین قرار داده و پشت به دیوار بایستید بطوریکه پاشنه پای شما روی زمین و گودی کف پا و انگشتان روی کتاب قرار گیرد در این حالت لگن خاصره شما در وضعیت درست قرار می گیرد که نقش زیادی در تنفس صحیح دارد . در چنین حالتی شروع به نفس کشیدن و بیرون دادن آن کنید به شکلی که فقط ناحیه شکم شما تکان بخورد و شانه ها در وضعیت ثابتی باقی بماند با این روش به مرور به تنفس شکمی عادت می نمایید .

پایان درس هیجدهم