سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم
مدرّس : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی
درس بیست و دوم
«صوت شناسی (18 ) »
آشنایی با اندامهای دریافت ، تولید و تشدید صدا در انسان
با توجه به اهمیت موضوع صوت و عنایت به اینکه در تمامی فعالیت های خوانندگی ، صدا نقش اساسی و اصلی را بازی می کند . لازم است علاقمندان به تلاوت قرآن کریم قدری با اندامهای موثر در فرآیند دریافت و تولید صوت آشنا شوند . بطور کلی دریافت صدا در انسان توسط گوش تولید آن توسط حنجره و تشدید آن در نواحی گلو ، دهان ، بینی و سینوس ها و جمجه صورت می گیرد .
«گوش و عملکرد آن »
دستگاه شنوایی از سه قسمت گوش خارجی ، گوش میانی و گوش داخلی تشکیل یافته و وظایف آن دریافت امواج صوتی ، حفظ تعادل بدن و تشخیص سمت و سوی اصوات است .
امواج صوتی از طریق هوا به گوش خارجی رسیده پس از ورود به مجرای گوش به پرده صماخ رسیده و آنرا به ارتعاش در می آورد . این ارتعاشات به استخوانهای ریز گوش میانی رسیده و سپس از راه پنجره بیضی شکل گوش داخلی وارد شده و مایع درون آن را مرتعش می سازد . بر اثر این ارتعاش ، سلولهای حساس گوش داخلی تحریک شده و این تحریک از طریق عصب شنوایی به مراکز مغزی منتقل و در آنجا تجزیه و تحلیل گردیده و موجب شنیدن صدا می شود . بنابراین گوش داخلی نقش دریافت کننده و گوش خارجی و میانی نقش انتقال دهنده را دارند .
گوش میانی علاوه بر انتقال امواج صوتی در حدود سی دسی بل ( db) ارتعاش صوتی را تقویت می نماید . میزان سلامت و حساسیت گوش هر چه بالاتر باشد ، دریافت اصوات را بطور کلی و بطور خاص در هنگام خواندن فرد راحت تر و مطلوبتر می سازد .
بنابراین بیماریهای گوش مانند درد گوش ، ترشح گوش ، کم شنوایی ، وزوز گوش و سر گیجه باید سریعاً معالجه گردد .
«بینی و سینوس ها »
بینی انسان از قسمت های مختلفی مانند بینی خارجی ، حفره ها ، سینوس ها و حفره عقب تشکیل گردیده است و وظایف آن شرکت در تنفس ، بوییدن و تشدید صوت است . بینی خارجی همان قسمت ظاهری بینی است . حفره های بینی دو دالانی هستند که به وسیله دیواره ای بنام تیغه بینی از هم جدا شده و مجرای عبور هوا و بوهای مختلف هستند . در اطراف حفره های بینی ، سینوس ها قرار دارند که فضاهایی پر از هوا بوده و با حفره های بینی در ارتباط هستند . بینی و سینوس ها در طنین صدا و تشدید آن بسیار موثر هستند به همین دلیل وقتی بینی و سینوس ها ( مثلاً در هنگام سرما خوردگی یا حساسیت فصلی ) دچار گرفتگی می شوند ، صدا تودماغی شده و طنین صدای فرد عوض می شود . بنا براین بیماریهای بینی هم می تواند نقش مستقیمی در تغییر صدا داشته باشند . از جمله مهمترین بیماریهای بینی انحراف بینی و پولیپ است ، از شایع ترین علامت های بیماریهای بینی : گرفتگی ، آب ریزش ، خون ریزی ، اختلال در بویایی و دردهای سر و صورت است .
پایان درس بیست و دوم