سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم

مدّرس : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی

درس پنجاه  

نغمه شناسی (13) 

5. جنس حجاز : درجه رکوز Re رِ

                1                  2                 3                 4

               Re             mi               fa              sol

                1/2           1/2 1            1/2

6. جنس کرد : درجه رکوز Re رِ

                1                  2                 3                 4

               Re             mi               fa              sol

                   1             1                1/2

اکنون با توجه به توضیحات دروس قبل کاملا متوجه شده اید که فواصل در هر جنس با جنس دیگر متفاوت است در اینجا هم ملاحظه می نمایید که فاصله بین درجات دوم تا چهارم این دو جنس چه تفاوتی با هم دارند . در بین اجناس عربی حجاز یکی از اجناسی است که بواسطه داشتن یک فاصله 1/2 1 پرده ای بین نت های دوم و چهارم یعنی mi و fa از دیگر اجناس متمایز تر بوده و تشخیص آن قدری آسانتر است . همچنین جنس کرد در مقایسه با نهاوند ( که معمولاً برای افراد تازه کار این دو با هم اشتباه می شوند ) در بین نت های اول تا سوم یک جابجایی دارد به این ترتیب که بجای نیم پرده فاصله ای که در نهاوند بین درجات دوم و سوم وجود دارد در کرد بین درجات اول و دوم شاهد این نیم پرده هستیم .

7. جنس صبا زمزم : درجه رکوز Re رِ

                1                  2                 3                 4

               Re             mi               fa              sol

                1/2                1            1/2

یکی از تفاوتهای صبا زمزم با صبا تفاوت در فاصله بین نت های اول تا سوم آن است به این ترتیب که در جنس صبا این سه درجه دارای دو فاصله 3/4 پرده ای بطور مساوی است اما در صبا زمزم با تغییر ربع پرده ای نت دوم یعنی mi و نزدیک شدن آن به نت اول این فاصله به 1/2 پرده و در نتیجه فاصله mi و fa به یک پرده تغییر یافته است ( لازم است توجه داشته باشید که سه درجه اول صبا زمزم عیناً مشابه سه درجه اول جنس کرد است .)

پایان درس پنجاه