سلسله آموزشهای صوت و لحن قرآن کریم

تهیه و تنظیم : استاد غلام رضا شاه میوه اصفهانی

درس 91

مهارت های صوتی و لحنی (9)

7.اجراء فواصل

در موسیقی هر نت می تواند با نت های دیگر دارای نسبت های مختلفی باشد . برای مثال فاصله نتDo (دو) با نت RE (ر ) یعنی نت دوم را فاصله دوم با نت mi   (می ) را فاصله سوم با نت fa(فا)را فاصله چهارم و....می نامند. حال تصور کنید که دو نت به گونه ای اجرا شوند که نت های میانی حذف شده و مثلا نت اول و پنجم یا نت اول و هشتم اجراء گردنددراین حالت گفته می شود یک فاصله پنجم یا فاصله هشتم مورد استفاده قرار گرفته است . در تلاوت قرآن گاه ملاحظه می شود که قاری از چنین فواصلی در تلاوتش بهره برده است . البته  ناگفته نماند که فواصل نزدیکتر مانند سوم و چهارم تقریبا مورد استفاده اکثریت قاریان مصری قرار گرفته است اما استفاده از فواصل پنجم ، ششم یا هشتم تقریبا در تعدادی از سبک ها دیده نمی شود و البته در تعداد دیگری هم فراوان به چشم می خورد .برای مثال ، سبک عبدالباسط را می توان از جمله سبکهایی دانست که فاصله ای مثل فاصله هشتم یا اکتاو در آن وجود ندارد . در عوض سبک شعشاعی را هم باید نماینده سبکهایی دانست که انواع فواصل موسیقی در آن بکار گرفته شده است .

از جمله قاریانی که اجراء فواصل را در دستور کار لحنی خود قرار داده اند می توان به شعشاعی ، علی محمود ، رفعت ، مصطفی اسماعیل ، رمضان ، شحات انور ، حصان و عمران اشاره نمود .

اکنون به چند نمونه از این فواصل در تلاوتهای قراء مختلف توجه کنید :

مثال صوتی187   علی محمود

مثال صوتی 188  رفعت

مثال صوتی 189    شعشاعی

مثال صوتی 190  مصطفی اسماعیل

مثال صوتی 191  محمود رمضان

توجه داشته باشید اجراء فواصل در تلاوت قرآن نیازمند تمرین و ممارست است . از طرفی کسانی قادر به اجراء آنها هستند که دارای گوش
های قوی و حساس در موسیقی باشند زیرا بسیاری از اشخاص در هنگام گرفتن یک فاصله در تلاوت دچار خطا شده و نت دوم را فالش می گیرند . بنابراین در چنین شرایطی اجرا نکردن فواصل برای چنین اشخاصی اولویت دارد